lezginka

1. kafkasya bölgesinde yaşayan yerel halkın oynadığı dans. kafkasya bölgesindeki pekçok kabile tarafından farklı şekillerde adlandırılmıştır. çeçenler lovzir, kabartaylar sesen olarak adlandırırken, zilga, maggalan veya şamilye olarak da adlandırılır. oldukça hareketli bir dans şekli olan bu dansda erkek bir kartalı kız ise bir kuşu^* tasvir etmektedir. kartal güvercini sürekli olarak kovalarken, güvercin ise ani ve zarif hareketler ile kartalın hamlelerinden kurtulmaktadır. 
   
   bu dansın ortaya çıkışı ise ilginç ve hoş bir çerkez hikayesine dayanır;
   "şavaşlarda kahramanlıkları ile tanınmış olan bir delikanlı, komşu kabileden bir reisin kızını beğenir, sever ve evlenme teklifinde bulunur. genç kız cevap verebilmek için bazı istekleri olduğunu söyler"
   
   genç adam: : emret güzel kız !
   güzel kız: babamın çayırından götüreceğin iki araba ile bir günde ekin biçip getireceksin der.
   
   arzusu yerine getirilen güzel kız, sonra şunları ister;
   
   1) ormandan bir günde üç araba odun kesip getireceksin...
   
   2) babamın sürüsü iki gece dağda otlayacak, ve sen onları koruyup kayıp vermeden getireceksin…
   
   3) bu günlerde savaş var. bana hizmetçi olarak bir kız getireceksin…
   
   cigit bunlarıda yapar ve güzel kız şöyle buyurur;
   
   bu gece babamın misafir odasında istirahat edeceksin der;
   
   ancak, odada kızın yakınlarından birisi de vardir; delikanlının hareketlerini kontrolle görevlidir.
   ertesi sabah kız ona sorduğunda, delikanlının yemeğinı gayet terbiyeli yediğini, namaz kıldığını, kendisine saygı gösterdiğini, erkenden yattığını, çamaşırlarının temiz olduğunu, elbiselerini ilk giyeceğini en üste gelecek şekilde iyi katladığını, silahlarını yastığının altına koyduğunu, bir elini koyarak güzel ve tetikte yattığını, açık uyumadığını, geç vakit kapı çalınınca bir dakika içinde giyinip kuşanarak kapıya koştuğunu, açmadan önce "kim o ?" "savaş mı var?" diye sorduğunu iletir.
   güzel kız cigit'in kapıda kimseyi göremeyince tekrar soyunup aynı düzende yattığını, sabah erkenden kalktığını öğrenir.
   
   tüm bunlara rağmen kızın arzuları ve talepleri bitmez ve genç adamdan bir dağ keçisi yakalamasını ister. ancak kafkas dağlarında dağ keçileri çok sarp ve dik dağlıklarda yaşarlar ve son derece çevik ve yakalanması zordurlar. bütün gün boyunca avını yakalamaya çalışan genç adam sonunda yorulur ve gökyüzünde bir kartalın minik ve güzel bir güvercini kovaladığını, güvercinin manevraları karşısında kartalın nasıl şaşırdığını ve avını bir türlü yakalayamadığını fark eder. mücadelenin sonunda kartalın bir anda kuşu yakaladığını görür ve bu olayı kendi hikayesiyle ilişkilendirip geri dönmeye karar verir. hikaye bu ya dönerken avına da rastlayan genç çigit keçiyi avlar ve köyüne döner. keçiyi güzel kıza verir, keçiyi alan kız tam bir istekte daha bulunacakken genç adam güzel kızı durdurur ve kızdan keçiyi pişirmesini ve genç arkadaşları ile beraber yemek yiyerek dans etme ricasında bulunur, güzel kız genç adamın ricasını kırmaz ve keçiyi pişirir. yemek sonrası tüm çift olanlar dans ederken genç adam ve güzel kız da dans etmeye başlarlar, genç güzel kız, sevimli ve renkli küçük bir kuş gibi kıvrak oyunlarına başlar, delikanlı ise kartal gibi hamleler yapar. bir ara ustaca bir manevra ile sevgilisini avulunun kapısına süren çigit; hazır olan atına atlayarak dağ yollarına uzaklaşırken soruyor güzel kıza,
   
   genç adam: "nasıl kararını verdinmi"
   güzel kız: "evet..."
   genç adam: "bende kararımı yabani bir keçi avında vermiştim"
   der ve böylece yuvalarına havalanırlar.^*